Oproep voor nieuwe UNESCO Leerstoelen / Call for new UNESCO Chairs

De Nederlandse UNESCO Commissie verwelkomt voorstellen voor nieuwe UNESCO Leerstoelen, in het bijzonder op het thema Academische vrijheid en de veiligheid van wetenschappers. Ook andere voorstellen die aansluiten bij het werkprogramma van de Commissie komen in aanmerking.

For English see below.

UNESCO Leerstoelen maken deel uit van een mondiaal netwerk dat bestaat sinds 1992. Dit netwerk bevordert onderzoek, onderwijs en publieksactiviteiten rondom UNESCO-thema’s, zoals duurzaamheid, erfgoed, kunstmatige intelligentie en ethiek. Wereldwijd zijn er zo’n duizend UNESCO Chairs, die door middel van kennisproductie en -uitwisseling de doelen van UNESCO helpen te realiseren. 

De Commissie zoekt voorstellen rondom een specifiek thema, namelijk Academische vrijheid en de veiligheid van wetenschappers. De oproep voor UNESCO Leerstoelen is dit jaar wel ‘semi-open’: dus ook voorstellen over andere thema’s die de Commissie helpen haar werkprogramma uit te voeren maken kans. De Commissie zal dit jaar maximaal twee voorstellen indienen bij het Hoofdkantoor van UNESCO in Parijs. 

Waarom Academische vrijheid en de veiligheid van wetenschappers? 

De academische vrijheid en de veiligheid van wetenschappers vormen samen een essentiële pijler van de democratische rechtsstaat. Wetenschappers leveren immers de kritische en onafhankelijke kennis die nodig is voor een goed geïnformeerd publiek debat, voor journalistieke controle én voor verantwoord beleid. Wanneer deze waarden onder druk staan – bijvoorbeeld door politieke inmenging, financiële afhankelijkheid of (online) intimidatie – wordt het vermogen van wetenschap om bij te dragen aan publieke verantwoording en rechtvaardig beleid ernstig beperkt.

De Nederlandse UNESCO Commissie bracht eerder dit jaar een advies uit aan de minister van OCW waarin zij laat zien hoe de academische vrijheid afneemt en wetenschappers geregeld te maken hebben met bedreiging. Vooral jonge onderzoekers en wetenschappers uit gemarginaliseerde groepen zijn kwetsbaar. Tegelijkertijd groeit de maatschappelijke verwachting dat waardengedreven wetenschap bijdraagt aan oplossingen voor ingewikkelde, vaak gevoelige vraagstukken. Juist dan zijn vrijheid en veiligheid onmisbaar.

De Commissie heeft zich voorgenomen de komende jaren structureel bij te dragen aan het versterken van de academische vrijheid en de veiligheid van wetenschappers. Dit gaat de Commissie onder meer doen door kennisdeling, het verbinden van netwerken en beleidsontwikkeling te ondersteunen. Een UNESCO Leerstoel op dit thema kan hierbij een centrale rol vervullen. De leerstoelhouder fungeert als expert, verbinder en publiek gezicht, initieert onderzoek en events in samenwerking met de Commissie, en helpt wetenschappelijke inzichten te vertalen naar (inter)nationaal beleid.

De Commissie verwelkomt voorstellen met de volgende kenmerken:

• Hoge kwaliteit van onderzoek en onderwijs
• Inzet op het betrekken van een breed publiek
• Transdisciplinair karakter en gericht op samenwerking met partners uit lage- en middeninkomenslanden
• Voldoende financiële middelen en beschikbaarheid voor minimaal vier jaar (leerstoelhouder besteedt minimaal 0,4 fte aan thematiek van de Leerstoel)

De aanvraagprocedure

Kandidaten die overwegen een voorstel in te dienen vinden verdere informatie in de veelgestelde vragen. Bijvoorbeeld over de vier kernrollen die UNESCO Leerstoelen voor UNESCO en voor de Nederlandse UNESCO Commissie kunnen vervullen: die van expert, partner, ambassadeur, en verbinder. Ook is het verstandig UNESCO’s internationale guidelines and procedures voor UNESCO Leerstoelen te bestuderen.

Kandidaten dienen in eerste instantie een Engelstalig pre-proposal in bij de Nederlandse UNESCO Commissie. Dit pre-proposal bestaat uit een cv van de voorgestelde leerstoelhouder (geen vast format), een publicatielijst en een ingevuld pre-proposal formulier.

De Commissie selecteert maximaal twee pre-proposals die verder uitgewerkt kunnen worden tot een volledig aanvraagdossier. Bij het uitwerken van dit aanvraagdossier ontvangen kandidaten advies van het bureau van de Commissie. De volledige aanvraagdossiers worden vervolgens beoordeeld door de Nederlandse UNESCO Commissie. Bij een positief oordeel, worden zij vóór 30 april 2026 ingediend bij het internationale secretariaat van UNESCO in Parijs. Het eindoordeel voor nieuwe aanvragen voor UNESCO Leerstoelen ligt bij dit secretariaat.

Deadlines

De Commissie hanteert voor de Call van 2026 de volgende deadlines:

N.B.: Pre-proposals voor UNESCO Leerstoelen op het thema Academische vrijheid en de veiligheid van wetenschappers zullen voorrang krijgen in de beoordeling van de Commissie. Aanvragen op andere thema’s dienen een duidelijke aanvulling te zijn op de expertise die reeds aanwezig is binnen de Commissie en binnen het bestaande leerstoelennetwerk, en de Commissie aantoonbaar helpen in het uitvoeren van het werkprogramma. 

Een overzicht van de bestaande UNESCO Leerstoelen in Nederland vindt u hier.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dr. Jon Verriet, adviseur wetenschap, via info@unesco.nl.

Call for Proposals: New UNESCO Chairs

The Netherlands Commission for UNESCO invites proposals for the establishment of new UNESCO Chairs, with a particular focus on the theme of Academic Freedom and the Safety of Scientists. Proposals on other themes that align with the Commission’s work programme will also be considered.

UNESCO Chairs are part of a global network established in 1992. The network fosters research, education, and public engagement around UNESCO-related themes such as sustainability, heritage, artificial intelligence, and ethics. Today, there are around a thousand Chairs worldwide. By producing and sharing knowledge, they contribute to UNESCO’s mission and priorities.

For 2026, the Commission is seeking proposals that address the specific theme of Academic Freedom and the Safety of Scientists. This year’s call is ‘semi-open’: proposals on other themes will also be considered, provided they strengthen the Commission’s ability to deliver on its programme of work. The Commission will nominate a maximum of two proposals to UNESCO Headquarters in Paris.

Why Academic Freedom and the Safety of Scientists?

Academic freedom and the safety of scientists are essential pillars of any democratic society. Scientists provide the independent, critical knowledge needed for informed public debate, journalistic scrutiny, and sound policymaking. When these freedoms are under threat – through political interference, financial pressures, or (online) harassment – the ability of science to contribute to accountability and just policy is severely diminished.

Earlier this year, the Netherlands Commission for UNESCO published an advisory report to the Minister of Education, Culture and Science, highlighting how academic freedom is increasingly under pressure and how scientists are frequently subject to threats. Young researchers and scholars from marginalised groups are especially vulnerable. At the same time, there is growing public expectation that value-driven science will contribute to addressing complex, often sensitive societal challenges. In such a context, academic freedom and safety are indispensable.

In the years ahead, the Commission is committed to strengthening academic freedom and the safety of scientists. It will do so by supporting knowledge exchange, building networks, and contributing to policy development. A UNESCO Chair dedicated to this theme can play a central role: serving as expert, connector, and public voice, initiating research and events in collaboration with the Commission, and helping to translate academic insights into (inter)national policy.

The Commission welcomes proposals that:

• Demonstrate high quality in research and teaching
• Engage a broad public audience
• Have a transdisciplinary character and foster collaboration with partners in low- and middle-income countries
• Secure sufficient financial resources and availability for at least four years (with the chairholder devoting a minimum of 0.4 FTE to the Chair’s theme)

Application procedure

Further information can be found in the Frequently Asked Questions, which also explain the four core roles UNESCO Chairs are expected to fulfil: those of expert, partner, ambassador, and connector. Applicants are also advised to consult UNESCO’s international guidelines and procedures for UNESCO Chairs.

Candidates are asked to submit an English-language pre-proposal to the Netherlands Commission for UNESCO. This pre-proposal should include the CV of the proposed Chairholder (no fixed format), a list of publications, and the completed pre-proposal form.

The Commission will select a maximum of two pre-proposals for further development into full applications. Shortlisted candidates will receive advice from the Commission’s secretariat when preparing their full dossiers. These dossiers will then be assessed by the Commission. Upon a positive evaluation, they will be submitted to UNESCO Headquarters in Paris by 30 April 2026. The final decision on new UNESCO Chairs lies with the international Secretariat of UNESCO.

Timeline for the Call

Note: Pre-proposals addressing Academic Freedom and the Safety of Scientists will be given priority. Proposals on other themes must clearly complement the expertise already present within the Commission and the existing Chair network, and demonstrate how they contribute to the Commission’s work programme.

An overview of existing UNESCO Chairs in the Netherlands can be found here.

For further information, please contact Dr Jon Verriet, Science Advisor, via info@unesco.nl.