‘Since wars begin in the minds of people, it is in the minds of people that the defences of peace must be constructed’. Dit is de basis onder het werk van Unesco:  via onderwijs, cultuur en wetenschap op weg naar meer vrede en verdraagzaamheid.

De eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius worden samen ook wel Caribisch Nederland genoemd. Ze hebben de status van openbaar lichaam en zijn speciale gemeenten binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Voor wat betreft Unesco-thema's is de Nederlandse Unesco Commissie ook de Unesco Commissie voor deze eilanden.

Unesco Mens & Biosfeergebieden zijn plekken die gelden als proeftuin voor duurzame ontwikkeling. In gebieden met deze Unesco-status worden nieuwe wetenschappelijke inzichten opgedaan en manieren gezocht om de mens meer in evenwicht te laten leven met zijn natuurlijke omgeving.

Elk land dat lid is van Unesco is verplicht een nationale Unesco Commissie in te stellen. De Nederlandse Commissie is opgericht in 1947. De leden zijn deskundigen op de vier werkterreinen van de organisatie: Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Communicatie & informatie. Een bureau ondersteunt de Commissie.

De Unesco-aanbeveling aangaande de bescherming en bevordering van musea en collecties uit 2015 benoemt de verantwoordelijkheid die een overheid heeft ten opzichte van musea en definieert de rol van musea in de samenleving. 

Unesco wees bij de oprichting van de organisatie in 1945 al op het belang van toegang tot kennis en informatie voor het versterken van vrede. In het internettijdperk zijn de mogelijkheden om deze te delen enorm toegenomen. Maar het daadwerkelijk delen van informatie blijft vaak achter bij wat technisch mogelijk is.

Unesco is het meest bekend om het Werelderfgoedverdrag en de daarbij behorende Werelderfgoedlijst. Het verdrag uit 1972 heeft als doel om erfgoed dat van unieke en universele waarde is voor de mensheid, beter te kunnen bewaren voor toekomstige generaties.

Met enige regelmaat komt cultureel erfgoed, waarvan de positieve waarde voor de samenleving tot voor kort nauwelijks werd betwist, ter discussie te staan.

Unesco heeft binnen de Verenigde Naties het mandaat om persvrijheid en uitingsvrijheid te beschermen. Wereldwijd probeert Unesco de veiligheid van journalisten te verbeteren door het geweld tegen hen te veroordelen en landen op te roepen de daders voor de rechter te brengen.

Vrouwen zijn sterk ondervertegenwoordigd in de wetenschap. Wereldwijd is slechts één op de drie onderzoekers vrouw. De Nederlandse Unesco Commissie streeft naar gelijke kansen voor vrouwen in de wetenschap voor wat betreft toegang én deelname.