De Unesco-aanbeveling aangaande de bescherming en bevordering van musea en collecties uit 2015 benoemt de verantwoordelijkheid die een overheid heeft ten opzichte van musea en definieert de rol van musea in de samenleving.
Een Unesco-aanbeveling is in tegenstelling tot een conventie geen juridisch instrument. Toch kan een overheid die een aanbeveling heeft ondertekend, wel degelijk politiek ter verantwoording worden geroepen. Het is een instrument van zachte druk.
De museumaanbeveling kan gelezen worden als onderdeel van een grotere beweging die de afgelopen jaren binnen Unesco waarneembaar is. Meest in het oog springend hierin zijn de in 2003 aangenomen Conventie over Immaterieel Erfgoed en de Conventie aangaande Diversiteit van Culturele Expressie uit 2005.
Musea zijn niet langer alleen collectiebeherende instellingen, maar in toenemende mate ook actoren in een sociaal systeem, een agent voor sociale inclusie en een platform voor dialoog. Ons traditionele Europese erfgoedbegrip is vaak nog erg object- of collectiegericht. Binnen Unesco benadrukken lidstaten uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika, Afrika en Azië het belang van immateriële aspecten van erfgoed en een grotere sociale rol van musea.
Een internationaal signaal als de museumaanbeveling zorgt voor een nieuw perspectief in de ontwikkeling van de museumsector. Het geeft een mondiale stem aan lokale initiatieven die nationaal nog geen gehoor krijgen. Daarbij ondersteunt de aanbeveling de al ingezette beweging richting een opener inclusiever cultureel klimaat.
Het Unesco-verdrag over de bescherming en de bevordering van de diversiteit van cultuuruitingen bestaat sinds 2005. Het benadrukt onder meer het recht dat landen bezitten om een eigen cultuurbeleid te voeren en het belang van vrij verkeer van culturele goederen en diensten. Maar het gaat ook over de pluriformiteit in de cultuursector.
Met enige regelmaat komt cultureel erfgoed, waarvan de positieve waarde voor de samenleving tot voor kort nauwelijks werd betwist, ter discussie te staan.
Elk land dat lid is van Unesco is verplicht een nationale Unesco Commissie in te stellen. De Nederlandse Commissie is opgericht in 1947. De leden zijn deskundigen op de vier werkterreinen van de organisatie: Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Communicatie & informatie. Een bureau ondersteunt de Commissie.
Unesco, de United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization is opgericht in 1945 en heeft als motto: Since war begins in the minds of men, it is in the minds of men that the defences of peace must be constructed. Met andere woorden: als we oorlog willen voorkomen moeten we beginnen in de hoofden
Nederland telt een groot netwerk van aan Unesco gerelateerde sites, scholen, instanties en prijzen. Daarnaast werkt de Unesco Commissie samen met een groot netwerk van experts.
