Geopark Schelde Delta: een gebied dat altijd in verandering is, en blijft

Geopark Schelde Delta: een gebied dat altijd in verandering is, en blijft

Unesco heeft het Schelde Delta Gebied erkent als Unesco Global Geopark: “De kers op de taart”, zegt Walter Jonkers, coördinator van Geopark Schelde Delta.

“De Unesco Geoparkstatus is het hoogste mondiale keurmerk voor je landschap en ontstaansgeschiedenis. Eigenlijk voor het DNA van je gebied. Daar zijn we heel erg trots op.” 

Estuarium

 “Wetenschappelijk gezien is het Schelde Delta gebied een estuarium, een gebied waar zoet rivierwater zich mengt met zout zeewater, en waar getijdeverschillen waarneembaar zijn.” Als fysisch geograaf is Jonkers gespecialiseerd in allerlei kustprocessen, zoals landschapsvorming, getijdewerking en het ontstaan van schorren en slikken. “De Schelde is als ‘blauwe draad’, de levensader van het gebied, die waardevol is voor natuur, cultuur en economie.”

Image
Walter Jonkers, Coördinator van Geopark Schelde Delta
Walter Jonkers, Coördinator van Geopark Schelde Delta

Initiatief

“Het initiatief om het Schelde Delta gebied in aanmerking te laten komen voor het Unesco geoparklabel kwam uit Noord-Brabant, waar het idee ontstond om de Brabantse Wal te nomineren. Na onderzoek bleek dat gebied echter te klein om een geoparkstatus te kunnen krijgen en kreeg men het advies de grenzen richting Zeeland uit te breiden. Toen raakte ik erbij betrokken. Eerst dachten we aan een uitbreiding van een gedeelte van het Schelde-estuariumsysteem, maar na advies van het internationale geoparkenforum besloten we de grenzen nog verder te leggen. Daardoor omvat het geopark de provincie Zeeland, het westelijk deel van de provincie Noord-Brabant en in Vlaanderen delen van de provincies Antwerpen, West- en Oost-Vlaanderen. Als criterium gold de invloed van de Schelde op het landschap. De rivier heeft altijd heen en weer bewogen en is voor dit hele gebied van bepalende invloed geweest. Het is een landschap van afwisselend zand- en kleilagen, hoger en lager gelegen stukken en veel verschillende sferen, die allemaal zijn gevormd door de rivier en de zee. 

Complex gebied

“Het geopark is ook een zeer complex gebied. Dat betekende dat we alle neuzen dezelfde kant op moesten krijgen, want local commitment is een vereiste. Je kunt niet een kaart van een geopark presenteren die eruit ziet als een gatenkaas. Om alle betrokken stakeholders, zoals gemeenten, te overtuigen is een kernteam gevormd dat de verschillende partijen in het gebied een voor een heeft overtuigd. Alleen al in Vlaanderen ging het om meer dan 50 gemeentes.

Gebiedsverhaal

“We lieten daarbij het verhaal van het gebied zien, onder meer met behulp van excursies. Je toont wat het verleden voor zeggingskracht heeft, wat voor lessen het kan geven voor het heden en inspiratie het kan bieden voor de toekomst. Vooral ook op het gebied van klimaat. Dat is de rode draad in ons verhaal. 
Eigenlijk iedereen vindt dat interessant. Als je dan ook nog een economische component aanhaalt, waarbij je het gebiedsverhaal inzet om beleef- en onthaalpunten te realiseren, dan zijn partijen relatief makkelijk te overtuigen. Het geopark geeft daarmee ook een nieuwe dimensie aan het toerisme. Bij die acht onthaalpunten komt goede informatievoorziening, waar mensen wegwijs worden gemaakt en doorverwezen om verder het gebied in te trekken. 

Educatie

“Educatie rondom het geopark is ook van groot belang. Zo leiden we gidsen op om het verdiepende verhaal te vertellen. En met diverse scholen werken we samen om educatieve materialen rondom het geopark te ontwikkelen. Doel is zowel kinderen als volwassenen te leren dat ze in een gebied leven dat voortdurend in verandering is, en niet in een gebied dat altijd zo is geweest, of altijd zo zal blijven. En neem die gedachte mee als je nadenkt over klimaatverandering of zeespiegelstijging: meebewegen met dit soort grote ontwikkelingen hoort bij ons mensen, ook al zijn we dat de laatste jaren niet meer gewend. 

Veel verschillende aspecten

“Het interessante van het geopark is dat het met heel veel verschillende aspecten is te verbinden. We werken bijvoorbeeld samen in een wetenschapskamer, waarbij verschillende universiteiten betrokken zijn bij het doen van onderzoek in het gebied. Ook zijn er connecties met cultuurhistorie, immaterieel erfgoed en streekproducten, die vaak samenhangen met het lokale landschap of de omgeving. We hebben ook warme banden met de andere geoparken in Nederland en België. Op 23 april organiseren we een Benelux-geoparkendag. Daar gaan we op het water de nieuwe plannen voor samenwerking uitwerken. 

Blauwe en Rode draad

“Met de Schelde als blauwe draad en het inspirerende verhaal over de ontstaansgeschiedenis als rode draad gaan we als geopark een mooie toekomst tegemoet.”

Loading...