Als VN-organisatie voor de wetenschap ziet Unesco hoger onderwijs en onderzoek als cruciale bouwstenen voor een toekomst waarin mensen over de hele wereld in vrijheid en veiligheid kunnen leven. Het innovatieve vermogen van wetenschappers is onmisbaar bij het aanjagen van duurzame ontwikkeling, het tegengaan van sociale ongelijkheid, en het voorkomen van gezondheidscrises.
Minder toegankelijk hoger onderwijs
Onderwijs is een recht voor iedereen, en bezuinigingen bedreigen niet alleen de toegang tot kennis, maar ook de kans voor alle studenten om zich te ontwikkelen, ongeacht hun achtergrond. De voorgestelde langstudeerboete zal vooral jongeren uit armere gezinnen ervan weerhouden om te gaan studeren. Verder zal de Wet Internationalisering in Balans het aanbod in het hoger onderwijs verder beperken, en legt deze wet internationale studenten extra beperkingen op. Beide plannen ondermijnen sociale gelijkheid en kennisuitwisseling op instellingen.
Voor commissielid Sarah de Rijcke, decaan van de Faculteit Sociale Wetenschappen en hoogleraar Science, Technology and Innovation Studies aan de Universiteit Leiden, is het belang van goed hoger onderwijs helder: “We hebben goed opgeleide professionals hard nodig om complexe problemen op te lossen. Laten we de waarde van onderwijs en onderzoek niet onderschatten, en beide voor iedereen toegankelijk houden. Het helpt ons allemaal vooruit!”
Ook onderzoek zal hard worden geraakt
Ook wetenschappelijk en toegepast onderzoek zal hard worden getroffen. De Commissie meent dat juist nu internationale samenwerking hard nodig is om mondiale uitdagingen, zoals de energietransitie, of de ethische impact van nieuwe AI-tools, aan te pakken. Als nu niet wordt geïnvesteerd in onderwijs en onderzoek, dan zet dit de toekomst van de Nederlandse samenleving én de wereld op het spel.
Commissielid Jeroen Geurts, rector van de Vrije Universiteit en hoogleraar Translationele Neurowetenschappen, luidt de alarmbel: “Er wordt ongekend hard gesneden in het Nederlandse kennissysteem. We schieten onszelf daarmee in de voet als land: talent en bedrijvigheid zullen verdwijnen en we zullen steeds minder onze bijdrage kunnen leveren binnen de internationale kennisgemeenschap”.
De Nederlandse Unesco Commissie zal zich onverminderd blijven inzetten voor internationale samenwerking, kennisdeling en inclusiviteit in het hoger onderwijs. Zij roept de minister op de geplande bezuinigingen te heroverwegen.
