De effecten van klimaatverandering zijn bekend: toenemende overstromingen, hittegolven en droogte. Minder bekend is dat mensen met een beperking, bij elkaar meer dan één miljard wereldwijd, extra hard worden geraakt door zulke crises. Bij natuurrampen heeft deze groep maar liefst twee tot vier keer zoveel kans op ernstige verwondingen of overlijden. Als we het toespitsen op mensen met albinisme, dan zijn twee factoren van belang: een gebrek aan op hen gericht beleid, en hardnekkige vooroordelen. Om deze groep mensen te beschermen is daarom een inclusief klimaatbeleid nodig, dat rekening houdt met onderlinge verschillen.

Albinisme

Albinisme is een zeldzame genetische aandoening waarbij het lichaam het pigment melanine minder of helemaal niet aanmaakt. Daarom hebben personen met albinisme meestal een witte huid. Daarnaast leidt het gebrek aan pigment vaak tot een visuele beperking en verbranden mensen met albinisme sneller door de zon. Dat geeft hun een groter risico geeft op het ontwikkelen van huidkanker.

Door klimaatverandering neemt dit risico verder toe. De beschadiging van de ozonlaag zorgt dat we meer zijn blootgesteld aan ultraviolette straling. Beleidskeuzes hebben ook invloed: wereldwijd is er vooral in steden steeds minder schaduw door gebrek aan bomen en ander groen. Vooral in gebieden met minder bewolking en minder toegang tot zonnebrandcrèmes zijn de risico's enorm.In Afrika lopen mensen met albinisme bijvoorbeeld een meer dan duizend keer groter risico op huidkanker dan de rest van de bevolking

Huisvesting is ook vaak een probleem. Volgens de Mexicaanse belangenorganisatie Fundación Piel de Luna is de woonsituatie van sommige inheemse gemeenschappen zo ontoereikend, dat mensen met albinisme zich zelfs binnen hun verblijven constant moeten bedekken.

Beleid en vooroordelen

Op veel plekken in de wereld houden beleidsmakers en hulporganisaties te weinig rekening met mensen met een beperking, zoals albinisme. In noodsituaties is er daardoor te weinig kennis over de speciale behoeften van deze groepen. Klimaatverandering zorgt ervoor dat deze mensen steeds meer sociaal geïsoleerd raken. Dat versterkt de reeds bestaande discriminatie en uitsluiting waar ze vaak mee te maken hebben. Sommige vooroordelen houden zelfs direct verband met de klimaatcrisis. De VN meldt hierover dat bijvoorbeeld ten Zuiden van de Sahara mensen met albinisme soms magische krachten worden toegedicht, waardoor mensen hen verantwoordelijk houden voor natuurrampen. Door dit bijgeloof, en door de gebrekkige hulp, wordt klimaatverandering “een zaak van leven of dood voor veel mensen met albinisme”.

Inclusief en duurzaam

Voor mensen met een beperking geldt dus dat hun ‘anders-zijn’ hen in tijden van klimaatverandering extra kwetsbaar maakt. Er zijn organisaties zoals Fundación Piel de Luna die opkomen voor hun belangen, maar er moet veel meer gebeuren. Om te beginnen moeten de overheid en klimaat- en hulporganisaties mensen met een beperking uitnodigen om blijvend mee te praten bij het ontwikkelen van hun plannen. Dat maakt beleid mogelijk dat rekening houdt met de specifieke uitdagingen die deze groepen tegenkomen. Het is niet langer acceptabel dat mensen met een beperking onevenredig worden getroffen door klimaatcrises. Alleen wanneer klimaatbeleid inclusiefis, kan dit beleid rechtvaardig zijn.

Meer weten?

• Een interdisciplinair onderzoek over albinisme en klimaatverandering: Astle et al., ‘Global impact of climate change on persons with albinism: A human rights issue’,The Journal of Climate Change and Health (2023)
• Een factsheet van UNHCR over vluchtelingen met beperkingen en klimaatverandering (2021)