De onderhandelingen tussen de lidstaten, die van 6 tot en met 11 mei digitaal plaatsvonden in een zogenoemde intergouvernementele Special Committee Meeting, vormden de laatste stap in een uitgebreid, inclusief en participatief consultatieproces onder Lidstaten en open science stakeholders dat Unesco begin 2020 startte om tot deze Aanbeveling te komen. Voor Nederland namen beleidsmedewerkers van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, alsmede de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij Unesco deel aan dit proces. De tekst wordt in november voorgelegd tijdens de Algemene Conferentie van Unesco. Na goedkeuring treedt de Aanbeveling in werking.

Open science wordt de norm

Nederland steunt de totstandkoming van deze nieuwe Aanbeveling die past bij de nationale en EU-prioriteiten voor open science. Het kabinet stelt dat open science en open access de norm worden in wetenschappelijk onderzoek. De nieuwe Aanbeveling kan hier op nationaal en internationaal niveau aan bijdragen. Tijdens de Special Committee Meeting heeft Nederland het belang van open science onderstreept, mede in het licht van de huidige mondiale uitdagingen, zoals de pandemie en klimaatsverandering. In de wereldwijde transitie naar open science dient onder meer aandacht te zijn voor belangrijke waarden en aspecten als academische vrijheid en kwaliteit, wetenschappelijke integriteit en impact, diversiteit en inclusie, auteursrechten van onderzoekers, toegang tot wetenschappelijke publicaties, de FAIR-principes, en erkenning en waardering van onderzoekers. Deze zijn onderdeel van de Aanbevelingstekst.

Nieuwe wetenschappelijke cultuur

Aan het eind van de onderhandelingen hield de onderdirecteur van Unesco, Shamila Nair-Bedouelle een indrukwekkend betoog, waarin zij zei dat Unesco de thuisbasis is om een nieuwe wetenschappelijke cultuur voort te brengen, van een wetenschap die open is voor iedereen en waar iedereen de vruchten van kan plukken.