De aardbeving, met een kracht van 6,8 op de schaal van Richter, trof Marokko vrijdagavond 8 september met desastreuze gevolgen. Verschillende Unesco-werelderfgoedsites zijn door de verwoestende natuurramp beschadigd geraakt.

Eric Falt, de regionale directeur van het Unesco Bureau Maghreb, benadrukte in The Art Newspaper het belang van zowel de beoordeling van de schade als de restauratie van materieel en immaterieel erfgoed. Hij zei dat het ‘noodzakelijk is om onmiddellijk plannen te maken voor de tweede fase, die zich zal richten op de wederopbouw van scholen en cultureel erfgoed die zijn getroffen door de aardbeving.’

Werelderfgoed

Een van de beschadigde sites is de middeleeuwse Medina van Marrakesh, die in 1985 door Unesco werd ingeschreven op de Werelderfgoedlijst. Na een twee uur durende beoordelingstour op zaterdag van het 700 hectare grote gebied, verklaarde Falt: ‘we kunnen nu al zeggen dat de schade veel groter is dan verwacht.’ 

Volgens Falt heeft de iconische minaret van de Koutoubia-moskee aanzienlijke scheuren opgelopen, is de minaret van de Kharbouch-moskee op het Jemaa El Fnaa-plein bijna volledig vernietigd en zijn veel delen van de historische stadsmuren ingestort. Het zwaarst getroffen gebied in de stad is naar verluidt de oude Joodse wijk – de Mellah – waar historische huizen ernstig zijn beschadigd.

Verklaring

In een verklaring die zaterdag is uitgegeven, toonde Audrey Azoulay, directeur-generaal van Unesco, ‘solidariteit met de Marokkaanse regering en haar volk’ en benadrukte zij het belang van het begrijpen van de volledige omvang van de ramp.

Ook liet Falt weten dat de door Unesco erkende Ksar van Aït Ben Haddou, de versterkte stad op de oude karavaanroute tussen de Sahara en Marrakesh waar delen van de film Lawrence of Arabia uit 1962 werden opgenomen, is getroffen door de aardbeving. “Het is moeilijk om een precieze inventaris op te maken [van de aangerichte schade]”, zei hij tegen The Art Newspaper. “Maar foto's tonen beschadigde en gebarsten gebouwen. Het collectieve graanpakhuis dat uitkijkt over de Ksar zou naar verluidt ernstig zijn beschadigd.” De stad wordt beschouwd als een voorbeeld van Marokkaanse lemen kleiarchitectuur.

Gedeelde verantwoordelijkheid

De impact van deze aardbeving op het werelderfgoed van Marokko is aanzienlijk en herinnert ons eraan dat het behoud van cultureel erfgoed een gedeelde verantwoordelijkheid is. Erfgoed speelt een essentiële rol bij de wederopbouw en de verwerking van trauma na een natuurramp zoals deze aardbeving. Het erfgoed van een samenleving is een weerspiegeling van de geschiedenis, cultuur en identiteit en biedt troost en hoop in tijden van crisis. De restauratie van beschadigd erfgoed symboliseert veerkracht en herstel en geeft een gevoel van continuïteit en verbondenheid. Bovendien fungeren culturele locaties vaak als ontmoetingsplaatsen voor gemeenschappen, waar verhalen en ervaringen worden verwerkt. Ook ruimte geven aan immaterieel erfgoed, zoals gebruiken en tradities, draagt bij aan houvast en herstel.